Doorliggen (decubitus)

Wat is decubitus?

Decubitus, ook wel doorliggen of bedzeer genoemd, is ernstige beschadiging van de huid als gevolg van permanente druk op een bepaald huidgebied. Door de druk op de huid wordt de huid en het weefsel dat er onder ligt beschadigd. Ook de kleine bloedvaten die zich in de huid en onder de huid vinden kunnen beschadigen. Door deze beschadiging worden de cellen niet meer voorzien van voedingsstoffen en breken de cellen af. Decubitus is een veel voorkomende complicatie bij mensen die om een andere reden in het ziekenhuis of verpleegtehuis zijn opgenomen. Decubitus is een ernstige, in sommige gevallen levensbedreigende complicatie, van ziekenhuisopnames. Decubitus ontstaat meestal al in de eerste 2 weken van de ziekenhuisopname.

Symptomen

Het is van groot belang om de (eerste) symptomen te herkennen zodat diepen wonden voorkomen kunnen worden. Het begint vaak onschuldig met roodheid aan de huid. Ook kan de huid een blauwe verkleuring laten zien. Vaak gaat deze verkleuring van de huid gepaard met een branderig en zeurderig gevoel. Deze roodheid kan verergeren en gaat niet weg als de druk van de huid is. Als decubitus niet wordt behandeld kan deze roodheid zich gaan verergeren en kunnen er zelfs diepe wonden ontstaan. Er zijn 4 verschillende gradaties waarin het kan ontstaan.
De gradaties van decubitus worden omschreven als:

• Graad 1: De huid heeft een rode of blauwe verkleuring
• Graad 2: De huid gaat los hangen of er vormen zich blaren op de huid
• Graad 3 en 4: Er ontstaat een diepe wond

Er zijn een aantal plekken gevoeliger voor decubitus. Dit zijn vooral de plekken waar de botten en gewrichten dicht onder de huid liggen. Voorbeelden zijn: schouders, ellebogen, heupen, staartbeentje, zitbeenknobbels, enkels en hielen.

Oorzaken

• Drukkracht op de huid
• Schuifkracht op de huid
• Wrijfkrachten op de huid

Behandeling

Decubitus is in een groot aantal gevallen te voorkomen door consequent erop toe te zien dat het lichaam regelmatig van houding verandert (bijvoorbeeld door iedere vier uur wisselligging toe te passen), ervoor te zorgen dat de persoon in een goede voedingstoestand is en er zo min mogelijk drukverhogende of schuifkracht verhogende factoren op het weefsel in kunnen werken. Een schone droge onderlaag is belangrijk. Ook een matras dat de druk verlaagd zoals een waterbed of een matras van traagschuim kan al veel helpen.