Aneurysma (AAA)

For international patients: go to Aortic repair (TAAA). 

 

Patiënteninformatie

Lees meer in de volgende bladen:

• Aortachirurgie (operatie aan de grote lichaamsslagader)

Wat is een aneurysma?

Een aneurysma is een verwijding in een deel van het vaatstelsel. Het kan zich zowel in een slagader, een ''gewone'' ader als in het hart bevinden. De meest voorkomende plaats is de lichaamsslagader, oftewel aorta, in de buik. Dit wordt een AAA genoemd, een Aneurysma Aortae Abdominalis. Bij een aneurysma is de aorta met minimaal 50% verwijd. De normale diameter van de aorta is kleiner dan 3 cm. Naast de aorta kan een aneurysma onder andere in de hersenen voorkomen. Op de plaats van de verwijding is de vaatwand uitgerekt en dunner geworden. Door de verwijding neemt de spanning in de vaatwand toe. Ook de bloedstroom in een aneurysma is verstoord, het bloed wervelt daar rond. Daardoor vormt zich in het aneurysma langs de uitgezette wand een bloedstolsel. Ook kunnen stukjes van het stolsel losraken en meegevoerd worden naar kleinere bloedvaten, waardoor deze verstopt raken. In de uiterste situatie scheurt het aneurysma en stroomt het bloed uit het bloedvat.

Symptomen

Na het scheuren van een aneurysma treden vaak duidelijke klachten op, zoals uitvalsverschijnselen, heftige hoofdpijn, heftige buik- of rugpijn, een uitzettende kloppende zwelling in de buik en een shock. Verschijnselen van een shock zijn onder meer: zeer bleek zien, koud en klam aanvoelen, een koude neus en (kortdurend) flauwvallen. Compressie (samendrukking) door het aneurysma van een nabij gelegen zenuw of bloedvat kan een verminderde bloedtoevoer naar de handen en voeten tot gevolg hebben, wat kan leiden tot gangreen (weefselversterf). Soms kunnen kleine stukjes bloedstolsel losraken (embolie) en door de bloedstroom worden meegevoerd, met als gevolg daarvan kans op een beroerte of een embolie op andere plaatsen in het lichaam. Een enkele keer veroorzaakt het AAA vage rugklachten en pijn in de buik. Dit kan betekenen dat het AAA bijna gaat scheuren.

Een aneurysma van de lichaamsslagader in de buik heeft men vaak zonder symptomen. Mensen met een AAA weten dan ook vaak niet dat zij een aneurysma hebben. In de meerderheid van de gevallen is een gevonden AAA een toevalsbevinding bij radiologisch onderzoek voor een andere indicatie (zoals een echo van het hart). 

Oorzaken

Vroeger dacht men aan slagaderverkalking (atherosclerose) als oorzaak van een aneurysma. Dit is echter niet de enige oorzaak, er zijn waarschijnlijk ook andere factoren van belang voor het ontstaan van een aneurysma, waaronder hoge bloeddruk en longziekten. Tegenwoordig wordt een degeneratief proces in de wand van de aorta als oorzaak gezien. Hierbij is het evenwicht tussen eiwitten die de aortawand opbouwen en afbreken verstoord. Tevens kunnen erfelijk bepaalde stoornissen in de opbouw en stevigheid van de vaatwand, leiden tot het ontstaan van aneurysma’s op jeugdige leeftijd. Naast afwijkingen in opbouw en stevigheid van de vaatwand spelen mogelijk ook bepaalde ontstekingsreacties een rol. Verder zorgt roken voor slijtage van de aders. Rokers lopen een aanzienlijk groter risico een aneurysma te krijgen dan niet-rokers. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat bij rokers en ex-rokers het aneurysma sneller groeit dan bij niet-rokers.

De meeste AAA’s worden groter. De snelheid waarmee dit gebeurt is echter verschillend. De kans op een ruptuur (het scheuren) van het AAA neemt toe met het groeien. De kans op een ruptuur is echter zeer klein (minder dan twee procent per jaar), zolang de diameter van het AAA kleiner is dan 5,5 centimeter. Wordt de diameter groter dan zes centimeter, dan neemt de kans op barsten snel toe (ongeveer tien procent per jaar, afhankelijk van de snelheid waarmee het AAA groeit).

Behandelingen

Een AAA in de buik kan middels een TAAA operatie worden verholpen.